250 – taką liczbę miejsc przewidzieli organizatorzy międzynarodowej konferencji o edukacji w Finlandii, która odbędzie się jutro w Białymstoku. Wszystkie bilety są od dłuższego czasu sprzedane, a kolejni chętni pytali do ostatnich dni o możliwość udziału w niej choćby „na stojąco”. To pierwsze takie wydarzenie w województwie podlaskim i jedno z nielicznych w Polsce. Fińska szkoła budzi coraz większe zainteresowanie na całym świecie.
Więcej wolnego, lepsze wyniki
Pedagodzy w Finlandii uważają, że dzieci po szkole powinny poświęcać czas na zabawę, rozwijanie zainteresowań, spotkania z rówieśnikami i życie rodzinne. Uczniowie mogą cieszyć się sporą ilością czasu wolnego. Nie mają zadawanych prac domowych (lub sporadycznie i są one wtedy lekkie), nie chodzą na korepetycje, a liczba lekcji jest taka, by nie powodowała zmęczenia i nie przytłaczała. Dba się też o odpowiedni odpoczynek dla umysłu między lekcjami – przerwy dzieci spędzają na zewnątrz, uczestniczą też w zajęciach terenowych. W szkole powszechne jest łączenie nauki z zabawą i stosowanie alternatywnych metod. Obok tradycyjnych przedmiotów pojawiają się także zajęcia z szycia, gotowania, robienia na drutach czy decoupage’u. I wcale nie są traktowane po macoszemu.
Nie ma kartkówek, sprawdzianów, a oceny liczbowe wprowadzane są dopiero w 7. klasie (wcześniej nauczyciele oceniają opisowo). Uczniowie długo nie podchodzą do zewnętrznych państwowych egzaminów – pierwszy zdają na koniec drugiego stopnia edukacji, czyli w wieku 16 lat.
Choć w Finlandii w ciągu roku poświęca się na naukę, relatywnie mało czasu w porównaniu do innych krajów, uzyskuje ona świetne wyniki w międzynarodowych badaniach. Według Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów (Programme for International Student Assessment) szkoły fińskie wykazują się jednym z najwyższych wskaźników poziomu umiejętności na świecie. Od wielu lat plasują się wśród 5-ciu najlepszych na świecie. Program ten sprawdza m.in. czytanie ze zrozumieniem, umiejętności matematyczne i wiedzę ogólną.
Nauczyciele autorami sukcesu
Jak mówi Artur Brzeziński z białostockiego Centrum Edukacji Nauczycieli, które jest jednym z organizatorów konferencji, o rzeczywistej jakości edukacji decydują ci, którzy pracują bezpośrednio z uczniami – nauczyciele. Samo kształcenie nauczycieli jest prowadzone na wysokim poziomie. Zwraca się uwagę na praktyczne przygotowanie przyszłych pedagogów, rozwój ich wiedzy psychologicznej, umiejętności wychowawczych i dydaktycznych. Na studia przygotowujące do zawodu dostać się jest bardzo trudno – na jedno miejsce przypada zazwyczaj dziesięciu chętnych.
Oprócz tego fińscy pedagodzy są dobrze wykształceni, ich zawód cieszy się szacunkiem i wysokim prestiżem – na równi z lekarzami czy prawnikami. Mają też w pracy dużą autonomię, co, jak mówi Artur Brzeziński, wzmacnia ich poczucie odpowiedzialności i dążenie do jak najlepszego wywiązywania się ze swoich zadań. System nauczania nie jest scentralizowany. Nauczyciele mogą dowolnie dobierać metody edukacyjne, sami tworzą programy, nie mają narzuconych podręczników. Mogą także wpływać na rozwój systemu oświaty.
Bez podziałów
Finowie cenią tradycyjną równość i od dawna dbają o to, by zwłaszcza pierwszy etap edukacji (dziewięć klas „podstawówki”) był wolny od wszelkich podziałów. Kształcenie jest bezpłatne – od przedszkolnego do wyższego. Bezpłatne są nie tylko szkoły, ale też dowóz do nich, posiłki i podręczniki. Wszystkie dzieci idą do tej samej, powszechnej szkoły, w większości przypadków zlokalizowanej najbliżej miejsca ich zamieszkania. I dzieje się tak pomimo, że od 1990 roku rodzice mają prawo wyboru placówki. Ponadto zajęcia są zorganizowane tak, by wspierały uczniów odnoszących mniejsze sukcesy.
Podczas konferencji na kampusie Uniwersytetu w Białymstoku nauczyciele, dyrektorzy szkół, psychologowie i rodzice będą zastanawiali się między innymi nad tym, czy rozwiązania z Finlandii da się przenieść do Polski. Na te i inne pytanie pomogą znaleźć odpowiedź fińscy eksperci, którzy wystąpią podczas tego spotkania. Główne cele konferencji to nie tylko poznanie źródeł sukcesu fińskiego modelu edukacji. To też pokazanie fińskim partnerom potencjału polskiej edukacji i zainicjowanie polsko-fińskiej współpracy.
Organizatorami konferencji są: Centrum Edukacji Nauczycieli w Białymstoku, Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab”, Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego, Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku.
