Dr inż. Piotr Borkowski (na zdjęciu), pracownik Instytutu Inżynierii Biomedycznej Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej, od lat stara się konstruować wynalazki, które mogą pomóc w rehabilitacji całego ciała człowieka. Wspierając swoją wiedzą i doświadczeniem pracę inżynierską Natalii Wisińskiej, studentki inżynierii biomedycznej Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej, wspólnie opracowali chroniony patentem RP wynalazek „Urządzenie do rehabilitacji stawu nadgarstkowego oraz promieniowo-łokciowego”. Dr inż. Piotr Borkowski jest już współautorem m.in. patentów urządzeń do ćwiczeń stawu biodrowego, urządzenia do rotacyjnych ćwiczeń stawu skokowego czy też ortezy kończyny górnej z funkcją rehabilitacji nadgarstka. Miał także swój wkład w wynalazek innowacyjnej protezy kończyny dla zwierząt.
Instytut Inżynierii Biomedycznej Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej od chwili powstania pozwala studentom kierunku inżynieria biomedyczna równocześnie zdobywać wiedzę z zakresu anatomii i biomechaniki człowieka oraz umiejętności inżynierskich niezbędnych do projektowania czy unowocześniania urządzeń medycznych. W połączeniu z empatią pracowników i rzesz studentów, ich wrażliwością na potrzeby współczesnego świata powstają prace inżynierskie oraz magisterskie, które często kwalifikowane są jako wynalazki w Urzędzie Patentowym RP. Tak stało się również w przypadku „Urządzenia do rehabilitacji stawu nadgarstkowego oraz promieniowo-łokciowego”. I jak mówi przysłowie: to potrzeba była matką wynalazku.
– Ciągle słyszymy o bólu nadgarstka i wynikających w związku z tym trudnościach – przypomina dr inż. Piotr Borkowski, pracownik Instytutu Inżynierii Biomedycznej Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej. – Ból nadgarstka może być wynikiem długotrwałej pracy w niefizjologicznych, czyli nienaturalnych warunkach. Dochodzi do nich chociażby w trakcie pisania na klawiaturze komputera, ale również w trakcie długotrwałej pracy np. przy liniach montażowych. Na bóle nadgarstka cierpią również ludzie starsi, u których związane to być może z postępującymi zwyrodnieniami stawów.
A że Instytut Inżynierii Biomedycznej Wydziału Mechanicznego od lat specjalizuje się w opracowywaniu podobnych urządzeń zdobywających status chronionych patentem wynalazków, podjęcie tematu rehabilitacji stawu nadgarstkowego czy promieniowo-łokciowego było zupełnie naturalne. Zanim adeptka sztuki inżynierskiej wraz z doświadczonym konstruktorem przystąpili do opracowania urządzenia potrzebne było wszechstronne przygotowanie.
– Jako inżynierowie biomedyczni zawsze weryfikujemy swoje pomysły z lekarzami i to oni są ostatecznymi recenzentami naszej pracy – podkreśla Piotr Borkowski. Potencjalni wynalazcy sprawdzają także istniejące już rozwiązania. – Analizie poddawane są urządzenia dostępne na rynku oraz te zgłoszone do baz patentowych, zarówno krajowych jak i zagranicznych. Często zdarza się, że urządzenia które zadowolą odbiorcę już istnieją i nie ma sensu konstruowania nowego.
Tak narodził się pomysł nowego urządzenia, które może pomagać w rehabilitacji nadgarstka dosłownie na biurku, tuż obok klawiatury. Pomysł, który z powodzeniem został zrealizowany w ramach pracy inżynierskiej Natalii Wisińskiej, studentki inżynierii biomedycznej Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej.
– Żeby konstruować urządzenia do rehabilitacji, należy posiadać zarówno wiedzę czysto inżynierską związaną z konstruowaniem maszyn i znajomością oprogramowania wspomagającego projektowanie, jak również wiedzę z zakresu anatomii i biomechaniki – podkreśla Piotr Borkowski. – Znajomość anatomii daje większą pewność, że urządzenie nie spowoduje efektów odwrotnych. Taką kompleksową wiedzę przekazujemy naszym studentom na kierunku inżynieria biomedyczna. Mają oni zajęcia zarówno z wykładowcami na Wydziale Mechanicznym, jak również na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku. Organizujemy też praktyczne warsztaty z firmami z branży medycznej.
Dr inż. Piotr Borkowski podkreśla upór i zaangażowanie studentki, który w efekcie zaowocował zdobyciem na rzecz Politechniki Białostockiej patentu na unikalne urządzenie.
– Dzięki prostej i kompaktowej budowie możliwe jest postawienie urządzenia na stoliku i wykonywanie ćwiczeń podczas przerwy w pracy czy też w domu w trakcie oglądania ulubionego programu – opowiada.
I zdradza nieco szczegółów zastrzeżonej konstrukcji.
– Urządzenie składa się z podstawy oraz mechanizmu rotacyjnego oraz sprężyn pozwalających na regulację obciążenia – opisuje dr inż. Piotr Borkowski. – Na urządzeniu, w zależności od potrzeby, możemy oddzielnie wykonywać ruchy zgięcia i prostowania, odchylenia promieniowego i łokciowego nadgarstka oraz ruchy rotacyjne przedramienia.
Politechnika Białostocka szeroko wspiera pracowników i studentów w zdobywaniu patentów.
– W Politechnice Białostockiej funkcjonuje Ośrodek Własności Intelektualnej Politechniki Białostockiej, gdzie nasze pomysły możemy skonsultować z rzecznikiem patentowym i to on powie, co mamy robić dalej – opowiada Piotr Borkowski. – Osoby, które tam pracują, są bardzo przyjazne i profesjonalne. Należy podkreślić, że pomysł zgłaszamy przez Politechnikę – finansowo nic nas to nie kosztuje.
Trzeba przy tym pamiętać, że sam proces przyznawania patentu trwa zazwyczaj kilka lat.
– W tym przypadku od zgłoszenia upłynęły trzy lata, więc radość jest duża – mówi skromnie Borkowski.
Pracownik Instytutu Inżynierii Biomedycznej Wydziału Mechanicznego PB ma na swoim koncie udział w opatentowaniu 15 wynalazków z zakresu inżynierii biomedycznej.
Do najciekawszych można zaliczyć urządzenie do rotacyjnych ćwiczeń stawu biodrowego, urządzenie do rotacyjnych ćwiczeń stawu skokowego, wydłużalną endoprotezę kolanową czy zdobyte wspólnie ze studentami kierunku inżynieria biomedyczna patenty na urządzenia do rehabilitacji, wózki inwalidzkie i wózki sportowe dla osób z niepełnosprawnościami, innowacyjny wynalazek protezy kończyny dla zwierząt.
Konstrukcje powstające w Instytucie często powstają we współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym. Tak było w przypadku pierwszego wszczepionego w Polsce implantu kości żuchwy na miarę wykonanego technologią przyrostową. Implant został wszczepiony pacjentowi w wyniku wspólnej pracy dr. inż. Piotra Borkowskiego z dr. hab. n. med. Janem Borysem z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku z Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej i Plastycznej oraz firmą ChM.
Następne wnioski patentowe dr. inż. Piotra Borkowskiego już czekają na weryfikację Urzędu Patentowego RP.
Red. PP, fot. Agnieszka Sakowicz-Stasiulewicz/PB
