W związku z wprowadzeniem pakietu ustaw zwanych Polskim Ładem, gros prowadzących firmy pogubiło się w nowych przepisach. Urzędnicy postanowili wyjść im naprzeciw. Tym samym Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku w tym miesiącu prowadził telefoniczne dyżury, podczas których eksperci tej instytucji odpowiadali na nurtujące przedsiębiorców pytania. Zebraliśmy niektóre z nich – te, które powtarzały się u kolejnych rozmówców.
Czy od stycznia obowiązują nowe formularze deklaracji rozliczeniowych ZUS i czy to prawda, że muszę co miesiąc je składać?
– Tak. Od stycznia bieżącego roku obowiązują nowe wzory deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA oraz raportów imiennych ZUS RCA. Zmiana ich zasad wypełnienia dotyczy wyłącznie osób prowadzących działalność gospodarczą. Płatnicy, którzy rozliczają wyłącznie swoje składki, przekazują tylko ZUS DRA. Rozliczając także za innych należne składki, robią to na formularzu ZUS RCA, a sumę składek przenoszą do deklaracji. Rozszerzenie zakresu deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA oraz raportu imiennego ZUS RCA obejmie informacje dotyczące: obowiązującej w danym miesiącu formy opodatkowania, kwoty dochodu bądź przychodu uzyskanego w miesiącu bezpośrednio poprzedzającym miesiąc, za który dokonywane jest rozliczenie, podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i wyliczonej składki. Na stronie www.zus.pl są już dostępne nowe wzory formularzy ZUS DRA i ZUS RCA. Co ważne, od stycznia 2022 r. wszystkie osoby prowadzące działalność są zobowiązane do comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych. Zwracam uwagę, że przepisy Polskiego Ładu zmieniły, wydłużyły termin składania dokumentów rozliczeniowych oraz opłacania składek osób fizycznych prowadzących działalność z 10. bądź 15. na 20. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.
Opłacam podatek w formie karty podatkowej – jaka obowiązuje mnie podstawa i składka zdrowotna w 2022 r.?
– Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców stosujących opodatkowanie w formie karty podatkowej stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. W 2022 r. minimalne wynagrodzenie to 3010 zł. Wobec tego za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu działalności gospodarczej 2022 r. rozlicza pan składkę w wysokości 270,90 zł czyli 9% z 3010 zł. Przypominam o obowiązku comiesięcznego składania dokumentów rozliczeniowych w terminie do 20. następnego miesiąca.
Prowadzę działalność artystyczną i opłacam tylko składkę zdrowotną. Jestem zatrudniona równocześnie na etacie i tam pobierane są składki na ubezpieczenia społeczne. Jaka jest zasada naliczenia składek zdrowotnych od stycznia?
– Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne twórców i artystów od 1 stycznia 2022 r. stanowi kwota 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r. Zgodnie z publikacją w Monitorze Polskim Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, wynosi ono 6221,04 zł, a więc składka od stycznia będzie wynosiła 419,92 zł za każdy miesiąc.
Czy z PUE ZUS można wysyłać DRA?
– Tak, płatnicy składek, którzy posiadają profil na Platformie Usług Elektronicznych ZUS mogą aktywować ePłatnika (funkcja dostępna między innymi dla prowadzących działalność) i przekazywać zarówno dokumenty zgłoszeniowe, jak i rozliczeniowe, w tym nowe ZUS DRA i ZUS RCA za pośrednictwem PUE. Żeby przekazać elektronicznie dokument, wymagany jest podpis kwalifikowany. Można taki dokument podpisać również ePUAP, czyli bezpłatnym narzędziem służącym do komunikacji obywateli z jednostkami administracji publicznej w tym ZUS.
Jestem przedsiębiorcą opodatkowanym ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jak ustalić składkę zdrowotną od stycznia?
– Miesięczna podstawa wymiaru składki jest zryczałtowana i uzależniona od wysokości uzyskanych przychodów z działalności gospodarczej i wynosi:
- 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, jeżeli przychody z działalności gospodarczej nie przekroczyły od początku roku 60 tys. zł, a więc podstawa to 3732,62 zł, a składka – 335,94 zł,
- 100% przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej przekroczyły 60 tys. zł i nie przekroczyły 300 tys. zł, to odpowiednio 6221,04 zł i 559,89 zł,
- 180% przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej przekroczyły 300 tys. zł i 11 197,87 zł, a składka -1007,81 zł.
Jeśli przekroczy pani ww. progi przychodów w danym miesiącu – za ten miesiąc i kolejne należy rozliczyć składkę od podstawy jej wymiaru obowiązującej dla kolejnego progu przychodów. Dodam, że przedsiębiorca,który przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą i przychody z tej działalności były opodatkowane na zasadach ogólnych lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, może przy określaniu wysokości miesięcznej podstawy wymiaru zadeklarować chęć opłacania składki na podstawie kwoty przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym. Należy to zrobić w dokumentach rozliczeniowych za styczeń.
Opłacam podatek liniowy z własnej działalności i jestem udziałowcem spółki komandytowej. Jaką będę opłacał od lutego składkę zdrowotną?
– Jeżeli pana przychody z działalności indywidualnej są opodatkowane podatkiem liniowym, to od lutego podstawę na ubezpieczenie zdrowotne będzie stanowił dochód z tej działalności. Zgodnie z ogólną zasadą stopa procentowa składki wynosi 9%, ale nowe przepisy wprowadzają zmianę w tym zakresie wobec osób prowadzących pozarolniczą działalność, którzy opłacają podatek dochodowy w formie podatku liniowego. Dla tych osób stopa procentowa składki wynosi 4,9%. Przy czym miesięczna wysokość składki nie może być niższa niż kwota ustalona jako 9% minimalnego wynagrodzenia. W przypadku, gdy składka jest niższa od tej kwoty, należy podnieść składkę do tej wysokości wraz z podstawą wymiaru składek, którą podnosi się do minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. podstawa to 3010 zł i składka 270,90 zł).
Natomiast przychody ze spółki komandytowej nie są pana przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów podatkowych i dla tej grupy prowadzących działalność wprowadzono stałą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, którą stanowi kwota 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale poprzedniego roku, a więc podstawa miesięczna to 6221,04 zł, a składka 559,89 zł.
Jak wyliczyć składkę w 2022 r. dla osób rozpoczynających działalność, które nigdy wcześniej jej nie prowadziły?
– Składkę zdrowotną płaci się w zależności od formy opodatkowania:
- jeśli na zasadach ogólnych (wg skali albo podatek liniowy) – od dochodu z poprzedniego miesiąca;
- jeśli stosuje się zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowany – od przychodu;
- jeśli za pomocą karty podatkowej – od minimalnego wynagrodzenia;
przy innym źródle podatku niż działalność gospodarcza (np. twórcy, artyści) – od 100% przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału roku poprzedniego w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku.
Co ze składkę zdrowotną przedsiębiorcy, który ma kilka rodzajów działalności – z niektórych rozlicza się na zasadach ogólnych, a z jednej działalności – w formie podatku liniowego. Jak ustalić podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne?
– Składka powinna być obliczona i odprowadzona odrębnie od każdej formy opodatkowania.
Czy będzie/jest nowy kod tytułu ubezpieczenia dla osób powołanych otrzymujących wynagrodzenie?
– Tak. Kod tytułu ubezpieczenia dla osób powołanych do pełnienia funkcji za wynagrodzeniem to 22 50.
Jeśli przedsiębiorca rozpoczyna działalność w 02/2022 i stosuje podatek ogólny, to od jakiego przychodu będzie płacił składkę za pierwszy miesiąc?
– W takim przypadku opłaca składkę od minimalnego wynagrodzenia. W 2022 r. składka wynosi 270,90 zł (9% x 3010 zł).
W przypadku progów przychodów u ryczałtowców – badamy przychód w miesiącu, czy przychód od początku roku dla ustalenia w którym progu znajduje się płatnik?
– Sumujemy przychody od początku roku.
Na jakich zasadach od 1 stycznia 2022 roku będą opłacane składki zdrowotne przez wspólnika spółki komandytowej?
– Jeśli wspólnik rozlicza się z podatku dochodowego od innego źródła podatkowego, niż działalność gospodarczą (dochody z udziału w zyskach spółki), to opłaca składkę zdrowotną zryczałtowaną – od 100% przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału roku poprzedniego w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku. W 2022 r. składka ta wynosi 559,89 zł (9% x 6221,04 zł).
Czy emeryt prowadzący działalność będzie musiał płacić składkę zdrowotną?
– Tak, zasada dotycząca konieczności opłacania składki przez emeryta prowadzącego działalność nie zmienią się. Pozostają jednak obecne wyjątki, które umożliwiają zwolnienia z tej składki. Zasady ustalania podstawy wymiaru i składki będą uzależnione od formy i podatkowania prowadzonej przez emeryta działalności.
Red. PP, fot. pixabay.com
