Własna firma czy etat?

Jeszcze do niedawna największym marzeniem statystycznego pracującego Polaka była umowa o pracę. Dziś coraz więcej pracodawców oferuje zatrudnienie na stałe ze wszystkimi przywilejami, ale tak naprawdę rynek podbijają małe, często jednoosobowe firmy. Tworzą je niezależni specjaliści, którzy odpowiadając na zapotrzebowanie rynku pracy i rozwijającego się sektora usług, znaleźli swój sposób na zarabianie pieniędzy. Czy praca na etat się jeszcze opłaca? A może warto założyć własną firmę?

Jeszcze do niedawna barierę przy zakładaniu własnej firmy mogły stanowić finanse. Dziś jest to nie tylko łatwiejsze pod względem procedur, ale i możliwości uzyskania środków na finansowanie działalności poprzez fundusze unijne, fundusze venture capital czy kredyty dla młodych firm[1]. Z drugiej jednak strony praca na etacie oferuje coraz większe możliwości rozwoju, lepsze warunki socjalne i co ważne, finansowe. Wybór pomiędzy zatrudnieniem na etacie, a założeniem własnej firmy mimo wszystko nie jest łatwy i wymaga nie tylko przemyślenia, ale przede wszystkim kalkulacji. Wiele tak naprawdę zależy od człowieka, jego osobowości, upodobań i celów w życiu.

Bezpieczna posadka

Takie właśnie powszechne przekonanie panuje na temat zatrudnienia na umowę o pracę. Jak pisze naTemat.pl, większość Polaków wybiera właśnie pracę na etacie, bo stabilna, mniej kłopotliwa, regularna, z gwarancją zarobku i oferująca dodatkowe korzyści w postaci płatnego urlopu i chorobowego, pożyczki pracownicze, programy lojalnościowe i wiele innych[2].

Rzeczywiście, praca na etacie zwykle wiąże się z licznymi korzyściami, w tym najważniejszą – gwarancją pracy i płacy. Czy nadal jednak ten rodzaj zatrudnienia oznacza bezpieczeństwo i stabilność? Jeszcze kilka lat temu tak, dzisiaj dynamika rozwoju rynku pracy w Polsce jest tak duża, że sytuacja wielu firm może zmienić się z dnia na dzień, a to dotyczy również samych pracowników.

Umowa jak dekalog

Mimo to praca na etacie ma wiele zalet. Przede wszystkim mniej formalności. Pracownika interesują tylko określone w umowie zadania i otrzymanie wypłaty na koniec okresu rozliczeniowego. Nie dotyczą go wszelkie formalności ubezpieczeniowe i podatkowe, bo te załatwi za nich pracodawca – mówi specjalista ds. HR Halina Goral z serwisu pracy GoWork.pl Regularne godziny pracy, stały dochód i przede wszystkim ograniczona odpowiedzialność decydują o komforcie pracy na etacie.

Oczywiście, w praktyce nie każdy z tych czynników stanowi zaletę. Nadgodziny, brak podwyżek i premii oraz obowiązki wychodzące poza kompetencje pracownika, to często chleb powszedni polskiego etatowca. Również nie każda firma zachęcająca kandydatów możliwościami rozwoju, w rzeczywistości takie stwarza.

Na własny rachunek

Według badań PKPP Lewiatan, na które powołuje się naTemat.pl własną firmę chce założyć prawie 1/3 Polaków. Na ten krok decyduje się jednak tylko niewielka część, co wydaje się zaskakujące, biorąc pod uwagę zalety, jakie się z tym wiążą. Przede wszystkim elastyczny czas pracy, który możemy dopasować w zależności od potrzeb, urlop w dowolnym terminie, wyższe zarobki, ale przede wszystkim praca na własny rachunek w dodatku w tym, co sprawia nam przyjemność[3].

Jako jedną z najważniejszych zalet pracy we własnej firmie portal Money.pl wskazuje możliwość wykazania wyższych kosztów uzyskania przychodów. W pracy na etacie są one ograniczone i wynoszą 111,25 zł. Zestawienie przygotowane przez portal pokazuje różnicę pomiędzy zarobkami na etacie, a dochodem w przypadku prowadzenia własnej firmy. Dla przykładu, przy zarobkach rzędu 5000 zł miesięcznie roczny dochód netto na etacie wyniesie 42 602 zł, zaś przy własnej działalności przez pierwsze dwa lata 47 203 zł, a przy tzw. dużym ZUS po upływie dwóch lat od założenia firmy 41 261 zł. To pokazuje, że im wyższy przychód, tym prowadzenie własnej działalności opłaca się bardziej[4].

Firma z pomysłem

Dlatego założenie firmy wymaga nie tylko chęci, ale i dobrego pomysłu, co oznacza firmę oferującą usługi, na które jest największe zapotrzebowanie. Pomysł wymaga więc dokładnego badania rynku, stworzenia listy klientów jeszcze przed uruchomieniem firmy, a w najlepszym wypadku znalezieniu niszy, która zagwarantuje nam stałe zlecenia.

Nie ma też wątpliwości, że na założenie własnej działalności trzeba mieć środki finansowe – choć nie koniecznie własne. Rodzaj działalności decyduje również o kosztach jej założenia. Jednoosobowa firma rachunkowa wymaga mniejszych nakładów niż firma handlująca żywnością.

A może jednak etat?

W Polsce założenie własnej działalności najkrócej może trwać 32 dni, za granicą – niecały tydzień. Co ważne, według badań Doing Business z 2012 r. największy problem dla przedsiębiorców stanowią właśnie procedury związane z założeniem firmy, jak i jej późniejszym prowadzeniem[5]. I właśnie to jest najczęstsza przyczyną rezygnacji potencjalnych przedsiębiorców i upadku już istniejących małych firm. „Młody” przedsiębiorca musi liczyć się również z mniejszymi przywilejami niż etatowiec. Właścicielowi firmy nie przysługuje urlop wypoczynkowy w takiej formie, jak w na umowie o pracę. Podobnie jest w przypadku urlopu macierzyńskiego czy wychowawczego.

Przy rozważaniu kwestii własnej firmy należy wziąć również pod uwagę, że przedsiębiorca zarabiający tyle, co etatowiec otrzyma niższe świadczenia emerytalne, co wynika z mniejszej comiesięcznej składki przysługującej każdemu z nich. Posiadanie własnej firmy może okazać się problematyczne również przy staraniach o kredyt – w przypadku umowy o pracę wystarczą jedynie 3 przepracowane miesiące, a w przypadku działalności gospodarczej zazwyczaj aż 2 lata, aby otrzymać kredyt. Często wymagania wobec przedsiębiorców są o wiele bardziej restrykcyjne niż w przypadku zatrudnionych na umowę o pracę. Jako dobre rozwiązanie Money.pl wskazuje połączenie tych dwóch rozwiązań. Umowa o pracę przy własnej działalności spowoduje, że całą wysokość składki za ubezpieczenie społecznie poniesie pracodawca. Przedsiębiorcy pozostanie jedynie opłacić składkę zdrowotną, którą później może odliczyć od podatku dochodowego.