Kompozycja zawierająca ekstrakt z grzyba – korzeniowca sosnowego – może w przyszłości być stosowana w leczeniu nowotworów. Nad badaniem zastosowania grzybów od lat pracują naukowcy z Politechniki Białostockiej, z Instytutu Nauk Leśnych. Tym razem otrzymali patent RP za badania nad korzeniowcem sosnowym, który w przyszłości może wspomagać terapię nowotworów, zwłaszcza jelita grubego. Wynalazek pn. „Ekstrakt z grzyba poliporoidalnego, kompozycja zawierająca taki ekstrakt oraz jego zastosowanie” został opracowany we współpracy naukowców Politechniki Białostockiej i Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
W skład zespołu naukowego wchodzą:
- prof. dr hab. inż. Sławomir Bakier, dr Ewa Zapora, Marek Wołkowycki (na zdjęciu), mgr Marcin Stocki z Politechniki Białostockiej, Instytut Nauk Leśnych (Wydział Budownictwa i Nauk o Środowisku);
- prof. dr hab. Halina Car, dr Anna Sadowska, dr Mateusz Maciejczyk, dr hab. Arkadiusz Surażyński.
Puszcza Białowieska to ogromny poligon do prowadzenia badań o potencjale biologicznym. Rośnie tu prawie 1700 gatunków grzybów wielkoowocnikowych, w tym 190 gatunków grzybów, które występują jedynie tutaj.
– Moim zdaniem największym bogactwem Puszczy są grzyby. W tej chwili, w tym środowisku, żyje wiele endemitów, a więc gatunków, które są niedostępne w innych częściach Europy, a nawet świata. To sprawia, że dysponujemy szczególnym zasobem miejscowym, który staramy się eksploatować i w tej dziedzinie specjalizować – mówi dyrektor Instytutu Nauk Leśnych na Politechnice Białostockiej prof. dr hab. inż. Sławomir Bakier.
Unikalne właściwości grzybów od dawna są przedmiotem zainteresowania naukowców z Instytutu Nauk Leśnych. W 2017 roku wraz z naukowcami UMB zgłosili do opatentowania ekstrakt z korzeniowca sosnowego oraz kompozycję farmaceutyczną zawierającą ekstrakt z korzeniowca sosnowego.
Heterobasidion annosum uważany jest przez leśników za jeden z najgroźniejszych patogenów leśnych, który powoduje chorobę zwaną hubą korzeni, ale badania naukowców dowiodły, że może znaleźć pozytywne zastosowanie w medycynie, zwłaszcza w leczeniu raka jelita grubego. Wyniki badań wskazują na olbrzymi potencjał zastosowania we wspomaganiu terapii przeciwnowotworowych oraz profilaktyce zachorowań na nowotwory. Ekstrakt z korzeniowca sosnowego może być aktywnym składnikiem leku przeciwnowotworowego, którego zaletą jest ograniczanie żywotności komórek raka jelita grubego przy niskiej toksyczności wobec komórek zdrowych.
– Wiedzieliśmy, że Heterobasidion annosum powoduje chorobę, która niszczy całe drzewostany. Teraz udowodniliśmy, że ten grzyb potrafi też hamować wzrost komórek nowotworowych, nie niszcząc przy tym zdrowych. Wstępnie przeanalizowaliśmy jego skład chemiczny, zbadaliśmy pod kątem genetycznym i jako pierwsi potwierdziliśmy jego potencjalne działanie lecznicze – wyjaśnia dr Ewa Zapora z Instytutu Nauk Leśnych Politechniki Białostockiej.
Obecnie na świecie zarejestrowanych jest jedynie kilka leków na bazie związków grzybów o potencjale przeciwnowotworowym. Procedura związana z przyznaniem patentu trwa zwykle kilka lat, tym bardziej więc cieszy sukces naukowców.
– Przed nami nikt nie badał leczniczych właściwości korzeniowca sosnowego, choć jest grzybem pospolitym w całej Europie. Badamy więc pozostałe gatunki z nadzieją na kolejne odkrycia. Myślę, że czeka nas przełom w kulturze wykorzystywania i podejścia do grzybów – podkreśla dr Ewa Zapora, która liczy na współpracę w tym zakresie. – Otrzymanie patentu RP otwiera zarówno więcej możliwości potencjalnej współpracy z zainteresowanymi firmami, jak również ułatwi aplikowanie o interdyscyplinarne granty B+R. Dzięki temu możliwa będzie zarówno intensyfikacja badań nad wykorzystaniem samego korzeniowca sosnowego, jak również badania innych ekstraktów z utworzonego przez Instytut Nauk Leśnych Fungi Extract Banku.
Wspomniany Bank Ekstraktów z Grzybów (Fungi Extract Bank), stworzony na Politechnice Białostockiej, stanowi bazę ponad 200 ekstraktów grzybów z Puszczy Białowieskiej. Ekstrakty grzybów można wykorzystać w każdej dziedzinie nauki, począwszy od medycyny, jak i przemyśle spożywczym, inżynierii i ochronie środowiska czy w weterynarii. Dzięki swoim właściwościom ekstrakty są podstawą badań nad poszukiwaniem leków o działaniu antybakteryjnym, przeciwwirusowym, antynowotworowym, wspomagającym pracę serca czy też stosowanych w terapii chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.
Red. PP, fot. mat. pras.
