Po trzynastu latach od przyjęcia Traktatu o Unii Europejskiej w Brukseli dyskutuje się o Mapie Drogowej wdrażania w życie art. 11. To najważniejszy punkt Traktatu dla organizacji pozarządowych. W dokumencie czytamy także o Polsce, gdzie „konsultacje społeczne nie są zasadą, a wyjątkiem”. Europejski Komitet Ekonomiczno Społeczny (EKES) przyjął w tym roku w Rydze Mapę Drogową „Plan działania mający na celu wdrażanie art. 11 ust. 1 i 2 Traktatu o Unii Europejskiej. W kierunku lepszego dialogu obywatelskiego UE i zaangażowania obywateli na rzecz lepszego kształtowania polityki”.
Art. 11 ust. 1 i 2 Traktatu UE mówią
„1. Za pomocą odpowiednich środków instytucje umożliwiają obywatelom i stowarzyszeniom przedstawicielskim wypowiadanie się i publiczną wymianę poglądów we wszystkich dziedzinach działania Unii.
2. Instytucje utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim”.
Jak czytamy we wstępnie Plan działania przedstawia „wizję, strukturę i działania niezbędne do poprawy dialogu obywatelskiego w UE oraz zaangażowania obywateli i ich stowarzyszeń”. Plan ma odzwierciedlać postulaty obywateli w sprawie poprawcy procesów decyzyjnych. W dokumencie zapisano, że dialog obywatelski (Social dialogue) opiera się na kilka zasadach. Są to m.in.
- Wielopoziomowość – angażowanie i włącznie organizacji na poziomach lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim;
- Otwartość, przejrzystość i włączenie społeczne – dialog obywatelski jest uzupełnieniem metod bezpośredniego udziału;
- Wykorzystywanie, a nie powielanie prowadzonych już dyskusji lub konsultacji i
- Wspólne działania w oparciu o uzgodnione priorytety UE.
Mapa drogowa opisuje trzy poziomy dialogu: poziom krajowy, unijny oraz „Umożliwianie obywatelom i stowarzyszeniom wypowiadania się i publicznej wymiany poglądów we wszystkich dziedzinach działania Unii (w dialogu lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym)”.
Dokument mówi między innymi w potrzebie edukacji obywatelskiej, nowych form konsultacji czy przeznaczenia dodatkowych środków na rozwój dialogu. Na szczeblu unijnym nacisk kładziony jest na identyfikowanie obszarów, gdzie dialog jest niewystarczająco rozwinięty oraz powołanie komitetu ds. dialogu obywatelskiego i centrum monitorowania skupiające przedstawicieli wszystkich interesów. EKES wskazuje także potrzebę powierzenia konkretnemu Komisarzowi Komisji Europejskiej odpowiedzialności za dialog obywatelski. Plan kładzie nacisk na udostępnienie odpowiednich środków i narzędzi wkładu w proces decyzyjny. Wspomina się nowe media, w tym zapoczątkowanie unijnej strategii uczestnictwa 2.0, która nie jest bliżej sprecyzowana.
Załącznik do Planu Działania stanowi zestawienie dobrych praktyk konsultacji z Danii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i… Polski.
W opisie Polski czytamy: „W przeciwieństwie do Danii polskie społeczeństwo obywatelski bierze raczej udział w procesie wsparcia budowania polityk rządowych, a nie jest włączana w prawdziwe podejmowanie decyzji („Real decision-making”). Organizacje są proszone o wkład jako źródło wiedzy eksperckiej na dany temat, a nie jako polityczny głos reprezentujący społeczeństwa obywatelskie.(…) Konsultacje społeczne nie są zasadą a wyjątkiem. (…) Lokalne władze są bardziej otwarte na głos obywateli, dlatego zmiany obecnych praktyk mogą przyjść oddolnie”. Dalej tekst wspomina o Radzie Działalności Pożytku Publicznego.
KOMENTARZ AUTORA:
Powstanie Mapy Drogowej czy też Planu Działania, jak zostało to przetłumaczone na język polski jest ważnym sygnałem zainteresowania EKES sprawami dialogu obywatelskiego. To jednak drobny krok naprzód. Mapa nie przedstawia żadnych terminów wdrażania, ani pomysłów na źródła finansowania działań (z wyjątkiem Programu „Europa dla Obywateli”, który dysponuje bardzo niejasnymi celami i niewielkim budżetem – zaledwie 5% wniosków otrzymuje dofinansowanie).
Odzwierciedleniem podejścia EKES do spraw dialogu była organizacja Dnia Społeczeństwa Obywatelskiego na temat Mapy, 16 czerwca bieżącego roku. Wydarzenie jest mocno promowane – ładne zdjęcia i ciekawy filmik sprawiają wrażenie sukcesu. Sam Dzień jednak był przepełniony panelami, które nie zaangażowały uczestników. Mimo że połowa wydarzenia przeznaczona była na warsztaty, to takowe nie odbyły się (przeprowadzono po prostu serię mniejszych przemówień ekspertów) i nie zapewniono przestrzeni do dyskusji nad treścią Mapy Drogowej.
Co więcej – w opisie wystąpień podczas Dnia Społeczeństwa Obywatelskiego, który znajduje się na stronie EKES pominięto wszystkie głosy z sali (na której były reprezentacji większości dużych organizacji z całej Unii), które w części były krytyczne wobec organizacji wydarzenia.
Reprezentantów polskich organizacji pozarządowych w EKES kolejnej kadencji czeka wiele pracy!
Artykuł pochodzi z portalu organizacji pozarządowych ngo.pl
Udostępniamy go za zgodą Redakcji NGO.pl i zachęcamy do odwiedzania portalu ngo.pl
