Turyści mogą oglądać Puszczę Białowieską z okien kolejki wąskotorowej. W ostatni długi weekend kolejka przewiozła ponad tysiąc turystów.
Wąskotorowa kolejka leśna w Nadleśnictwie Hajnówka w Puszczy Białowieskiej, nieprzerwanie od 1916 roku, przemierza ostępy puszczańskie. Niegdyś woziła drewno, a dziś turystów. Każdego roku przewozi blisko dwadzieścia tysięcy osób.
Przejazdy kolejką wąskotorową organizują leśnicy z Nadleśnictwa Hajnówka. Kolejka wozi turystów jedenastokilometrowym odcinkiem przez Puszczę Białowieską z miejscowości Hajnówka do uroczyska Topiło. Na końcu trasy turyści mogą zorganizować sobie piknik w urokliwym miejscu nad stawem, a podczas przejazdu robić zdjęcia i podziwiać uroki Puszczy. Cała wyprawa zajmuje około trzech godzin.
Przed wyjazdem z Hajnówki turyści mogą zostawić samochody na przestronnym parkingu, a mając czas do wyjazdu zapoznać się z interesującym skansenem obok dworca kolejki. Warto też wiedzieć, że staw w Topile powstał specjalnie w celu zatapiania drewna (stąd nazwa uroczyska) zabezpieczając je w ten sposób przed owadami i wysychaniem. Obecnie jest to miejsce wypoczynku i wędkowania.
W 2016 roku, ze środków Lasów Państwowych, Nadleśnictwo Hajnówka wyremontowało tabor kolejki wąskotorowej i podbudowę torowiska na odcinku 3,5 km, wymieniając m.in. ok. 5 tys. podkładów z mocowaniami. Z pierwotnej konstrukcji kolejowego szlaku pozostały szyny, położone 100 lat temu podczas budowy torowiska kolejki wąskotorowej w Puszczy Białowieskiej. Całość remontu kosztowała ponad 1,5 miliona złotych.
Podróż wąskotorówką przez Puszczę Białowieską, to jedna z większych, atrakcji turystycznych i edukacyjnych w tej części Polski.
Grupy zorganizowane turystów mogą skorzystać z podróży kolejką przez cały rok, natomiast osoby indywidualne leśnicy zapraszają w okresie wakacyjnym oraz podczas tzw. długich weekendów. Bilet normalny za przejazd wąskotorówką kosztuje 40 złotych, natomiast dzieci i młodzież od 15. do 19. roku życia oraz osoby niepełnosprawne, a także seniorzy uprawnieni są do zakupu biletu ulgowego w cenie 30 zł. Za przewóz dzieci w wieku od 3 do 14 i za przewóz psa zapłacimy 20 zł. Przewóz roweru kosztuje 10 zł. Dzieci do 3. roku życia podróżują kolejką bezpłatnie. Regularne kursy kolejki rozpoczęły się 12 czerwca i potrwają do 31 grudnia 2020 r.
Jednak w związku z epidemią COVID-19, w wagonikach może przebywać do 14 osób. Ponadto podczas zwiedzania i uczestniczenia w przejeździe turyści zobowiązani są do:
– zachowania zasady dystansu społecznego, a w wagonikach kolejki oraz miejscach i pomieszczeniach gdzie nie jest to możliwe – stosowania własnego zakrycia twarzy (usta, nos),
– zwiedzający obowiązani są do dezynfekcji rąk lub rękawiczek płynem umieszczonym w oznaczonych miejscach,
– nie dotykania ekspozycji muzealnych,
– stosowania się do poleceń pracowników,
– korzystania z tych samych miejsc podczas podróży w obie strony.
Niestosowanie powyższych zaleceń na terenie stacji i w wagonikach będzie skutkowało koniecznością opuszczenia kolejki lub terenu Nadleśnictwa Hajnówka.
Zarys historii kolejki wąskotorowej w Puszczy Białowieskiej
W latach 1915-1918 Puszcza Białowieska była pod wojskowym zarządem niemieckim. W celu przerobu pozyskanego drewna wybudowano tartaki, fabrykę wełny drzewnej, stolarnię, fabrykę suchej destylacji drewna. Do wywozu drewna z lasu nie wystarczały już konie, w 1916 roku przystąpiono więc do budowy kolejki leśnej. Do pracy zostali zaangażowani jeńcy rosyjscy, francuscy oraz miejscowa ludność. Poza torami stałymi układano dosyć gęstą sieć torów przenośnych, które w miarę potrzeb przekładano w miejsca intensywnego pozyskania drewna.
W latach 1924-1929 kolejki leśne pozostawały pod zarządem angielskiej firmy Centura, która miała prawo do eksploatacji Puszczy. Intensywny wyrąb drewna przez tę firmę spowodował wzrost przewozów drewna kolejką.
Od 1929 roku, zarząd nad kolejkami przejęła Dyrekcja Lasów Państwowych w Białowieży. W roku 1939 Puszczę Białowieską zajęli Rosjanie, którzy również pozyskiwali duże ilości surowca. Kolejki nadal miały dużo pracy, gdyż oprócz transportu drewna stanowiły środek lokomocji miejscowej ludności. W roku 1941 teren Puszczy Białowieskiej zajęli Niemcy, którzy wywozili surowiec zgromadzony przez Rosjan. W 1944 roku zaraz po wyzwoleniu kraju, zaczęto usuwać zniszczenia. Uruchomiono pociąg z Hajnówki do Białowieży. Rozwinęły się warsztaty mechaniczne w których naprawiano tabor, zmechanizował się także załadunek drewna.
Rola kolejek leśnych w transporcie drewna zmalała w latach 70., wraz z rozwojem transportu samochodowego. Likwidowano kolejne odcinki torów by w efekcie pozostało ich 123 km. Transportu drewna kolejką zaprzestano w 1991 r. Od tego też roku kolejka leśna pełni rolę wyłącznie turystyczną, na trasie Hajnówka-Topiło.
Red. PP, źródło: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku, fot. M. Mackiewicz
Czytaj także: Rynek pracy w dobie pandemii, czyli jak odnaleźć się i pozostać aktywnym zawodowo w nowej rzeczywistości
