Liczba bezrobotnych, zarejestrowanych w urzędach pracy województwa podlaskiego, na koniec marca 2024 r. wyniosła 31 361 osób i była o 997 osób, tj. o 3,1% mniejsza niż w poprzednim miesiącu. W porównaniu do marca 2023 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych spadła o 743 osoby, czyli o 2,3%.
Liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych na koniec marca 2024 r. w podziale na poszczególne subregiony przedstawia się następująco:
- subregion białostocki (powiat białostocki – 3 904 os., sokólski – 2 422 os., Białystok – 7 155 os.) – 13 481 os.,
- subregion łomżyński (powiat bielski – 905 os., hajnowski – 1 223 os., kolneński – 1 894 os., łomżyński – 955 os., siemiatycki – 964 os., wysokomazowiecki – 1 524 os., zambrowski – 986 os., Łomża – 1 533 os.) – 9 984 os.,
- subregion suwalski (powiat augustowski – 2 039 os., grajewski – 1 716 os., moniecki – 930 os., sejneński – 872 os., suwalski – 637 os., Suwałki – 1 702 os.) – 7 896 os.
Stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie podlaskim (według danych z końca marca 2024 r.) ukształtowała się na poziomie 7,1%. W porównaniu do sytuacji sprzed miesiąca zmniejszyła się o 0,2 p.p., a stosunku do końca marca 2023 r. zmniejszyła się o 0,1 p.p.
Stopa bezrobocia w lutym 2024 r.:
- woj. podlaskie – 7,3%;
- Polska – 5,4%.
Jak wynika z kolejnej edycji badania Barometr zawodów 2024, na podlaskim rynku pracy dominują zawody o zrównoważonym popycie i podaży pracy, jednakże w przypadku 12 grup zawodowych branż: medyczno-opiekuńczej, edukacyjnej, ochrony i bezpieczeństwa, budowlanej, elektro-energetycznej, produkcyjno-przetwórczej oraz TSL (transport-spedycja-logistyka) pracodawcy będą mieli problem z rekrutacją pracowników.
Dodajmy, że Barometr zawodów to jednoroczna prognoza zapotrzebowania na zawody. Barometr zawodów jest badaniem jakościowym. Powstaje osobno dla każdego powiatu w Polsce. Opiera się na opinii ekspertów, którzy na przełomie III i IV kwartału spotykają się i wspólnie analizują sytuację w poszczególnych zawodach.
W 2024 roku prognozowany jest deficyt wykwalifikowanych pracowników wśród: elektryków, elektromechaników i elektromonterów, kierowców autobusów, kierowców samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych, lekarzy, monterów instalacji budowlanych, nauczycieli praktycznej nauki zawodu, nauczycieli przedmiotów zawodowych, operatorów i mechaników sprzętu do robót ziemnych, pielęgniarek i położnych, pracowników służb mundurowych, psychologów, psychoterapeutów, a także spawaczy.
Wśród często wskazywanych przez ekspertów przyczyn występowania zawodów deficytowych, należy wskazać następujące zjawiska i problemy:
- brak wystarczającej liczby kandydatów do pracy, m.in. z powodu zmian demograficznych i niskiej zastępowalności pokoleniowej w niektórych zawodach i w branżach: medyczno-opiekuńczej (lekarze, pielęgniarki i położne), edukacyjnej (nauczyciele praktycznej nauki zawodu, nauczyciele przedmiotów zawodowych), budowlanej (liczne zawody, m.in. betoniarze i zbrojarze, murarze i tynkarze, dekarze i blacharze budowlani, monterzy instalacji budowlanych), TSL (kierowcy autobusów) i produkcyjno-przetwórczej (operatorzy obrabiarek skrawających);
- braku kształcenia w zawodzie (np. kierowcy autobusów, operatorzy obrabiarek skrawających) lub braku zainteresowania młodzieży nauką w zawodach rzemieślniczych;
- rozwoju danej branży i planowanych inwestycji infrastrukturalnych, generujących zapotrzebowanie na pracowników (w branży budowlanej, medyczno-opiekuńczej, TSL, informatycznej, produkcyjno-przetwórczej, w szczególności w zakresie gospodarki odpadami);
- powstawania nowych oraz rozbudowy istniejących jednostek wojskowych, więziennictwa i przeprowadzania naborów do służb mundurowych;
- rozwoju nowych technologii i procesów produkcyjnych w branży informatycznej, elektro-energetycznej i mechaniczno-motoryzacyjnej oraz związanego z nim wzrostu zapotrzebowania na specjalistyczne usługi;
- zmian legislacyjnych w systemie oświaty powodujących konieczność zatrudnienia większej liczby specjalistów w szkołach (m.in. psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych i logopedów zgodnie ze standardem wyznaczonym nowelizacją Karty Nauczyciela);
- zmian legislacyjnych w zakresie ochrony środowiska (inżynierowie inżynierii środowiska);
- niespełnianie przez kandydatów wymagań pracodawców, m.in. ze względu na brak lub utratę wymaganych kwalifikacji/uprawnień (np. kierowcy autobusów, kierowcy samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych, operatorzy i mechanicy sprzętu do robót ziemnych spawacze, mechanicy i diagności samochodowi, elektrycy, inżynierowie inżynierii środowiska);
- brak znajomości obsługi specjalistycznego sprzętu lub oprogramowania;
- brak doświadczenia zawodowego (np. technicy farmaceutyczni, kierowcy autobusów i kierowcy samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych) i umiejętności, w tym wymaganej wielozadaniowości;
- dezaktualizację kwalifikacji i kompetencji, brak znajomości aktualnych technik i trendów, zwłaszcza wśród długotrwale bezrobotnych zasobów pracy;
- nieakceptowanie przez kandydatów oferowanych warunków pracy, m.in. niskie wynagrodzenia, nieatrakcyjny czas pracy, forma umowy o pracę;
- nieatrakcyjna lokalizacja miejsca pracy, np. na obszarach wiejskich i oddalonych od miejsca zamieszkania, praca w delegacji;
- charakter pracy – obciążający fizycznie i/lub psychicznie;
- rotację pracowników, wynikającą z niesatysfakcjonującej jakości oferowanych miejsc pracy oraz sezonowości prac;przechodzenie pracowników na samozatrudnienie, tj. prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej umożliwiającej uzyskanie korzyści wynikających z zatrudnienia w ramach tej formy lub wynikające ze standardów zatrudnienia w danej branży;
- zatrudnianie cudzoziemców ze względu na brak możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o rekrutację lokalnych zasobów pracy oraz w związku z ułatwieniami podejmowania pracy przez obywateli Ukrainy, którzy znaleźli się w Polsce w związku z konfliktem zbrojnym na terenie ich państwa;
- zapełnianie luk kadrowych osobami w wieku emerytalnym;
- szarą strefę, której funkcjonowanie wiąże się z rosnącymi kosztami pracy obciążającymi zwłaszcza małe firmy.
Ponadto, na wielu lokalnych rynkach pracy woj. podlaskiego utrwala się zjawisko permanentnego deficytu zasobów pracy w poszczególnych grupach zawodów. Należy wyróżnić siedem grup zawodów notujących trwały niedobór wykwalifikowanych pracowników:
- kierowcy ciągnika siodłowego/kierowcy samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych (deficyt w latach 2016-2024);
- pielęgniarki i położne (deficyt w latach 2016-2024);
- spawacze (deficyt w latach 2016-2024);
- operatorzy i mechanicy sprzętu do robót ziemnych (deficyt w latach 2017-2024);
- elektrycy, elektromechanicy i elektromonterzy (deficyt w latach 2018-2024);
- lekarze (deficyt w latach 2019-2024);
- nauczyciele praktycznej nauki zawodu (deficyt w latach 2020-2024).
W przypadku każdego z w/w zawodów istnieją istotne bariery wejścia w postaci uzyskania wymaganych prawem kwalifikacji/uprawnień. Co istotne, każdy z nich jest również na swój sposób zawodem wymagającym dużej odpowiedzialności, predyspozycji psychofizycznych i często akceptacji uciążliwych warunków pracy. Z uwagi na niewystarczającą podaż pracowników w tych profesjach, oczekiwania płacowe są wysokie. Ponieważ pracodawcy nie są w stanie ich zaspokoić, w części tych zawodów zatrudniani są cudzoziemcy. Nadal nie jest to skuteczny sposób na zmniejszenie niedoborów kadrowych i w niektórych z tych zawodów obserwowana jest tendencja do zatrudniania osób w wieku emerytalnym.
Z kolei nadmiar poszukujących pracy, w skali województwa podlaskiego, kolejny rok z rzędu, będzie dotyczył jednej grupy zawodów – ekonomistów i to kształconych na poziomie wyższym, jak i średnim.
Red. PP
